Pijnloze besparing van 33 miljoen?

In volle zomer slaagde dr. Moens erin de media te beheersen door een reactie op de bevalling van hertogin Kate Middleton. Door zijn waardering uit te spreken over het Britse 'voorbeeld', stelde de ondervoorzitter van de Bvas voor de duur van een ziekenhuisverblijf naar aanleiding van een 'eenvoudige' bevalling in België te verminderen met één dag. Een maatregel die, pijnloos, 33 miljoen besparingen oplevert.

In een opiniestuk benadrukte dr. Moens op 24 juli dat hertogin Kate Middleton de materniteit al verliet de dag na de geboorte van het nieuwe prinsje. "Niet omdat de dagprijs in de luesuite van het Saint-Mary's Hospital in Londen net geen 7000 Britse pond bedraagt, maar wel omdat elke Britse vrouw die een normaal verlopen bevalling achter de rug heeft -zowel in een NHS-ziekenhuis als in een privékliniek- binnen de 24 tot 36 uur na de bevalling naar huis terygkeert", stelde de ondervoorzitter van de Bvas. Hij herinnerde er tevens aan "dat in nogal wat Europese materniteiten de gynaecologen de kersverse moeders en hun ukjes na een natuurlijke bevalling vroeger naar huis sturen dan in België. Uiteraard enkel en alleen als dat medisch verantwoord is."

Variabele hospitalisatieduur

Volgens Marc Moens verbleef in 2012 een jonge Belgische moeder na een normale bevalling (via vaginale weg) gemiddeld 4.5 dagen op de materniteit. Daarmee heeft België de langste verblijfsduur van 12 bestudeerde Europese landen. Ons land gaat Frankrijk vooraf, dat een verblijfsduur kent van 4,2 dagen. In het Verenigd Koninkrijk is dat amper 1,5 dag; in Denemarken 1,6 dag; in Zweden 2,2 dagen en in Spanje 2,5 dagen (1). "Er is geen medische reden denkbaar die het verschil van land tot land in aantal hospitalisatiedagen na een normale bevalling zou kunnen verklaren. Verder is een natuurlijke, vaginale bevalling fysiek en mentaal even zwaar voor een Britse of Scandinavische aanstaande moeder als voor een Franse of een Belgische", merkt Marc Moens op. De klinisch bioloog vindt dat, vermits België aan kop staat bij dit klassement van 12 Europese landen, de overheid kan overwegen de terugbetaalde ligdagduur in een materniteit met één dag in te korten. Deze maatregel laat de ziekteverzekering toe jaarlijks bijna 33 miljoen euro te besparen: circa 120.000 bevallingen tegen een gemiddelde prijs van ongeveer 275 euro per dag. "In penibele financiële tijden voor de gezondheidszorg is elke besparing meer dan welkom", analyseert dr. Moens. "Deze maatregel bij een normale bevalling hypothekeert noch de gezondheid van de moeder, noch die van het kind." De ondervoorzitter van de Bvas vindt dat jonge ouders die, om persoonlijke redenen, verkiezen langer in het moederhuis te verblijven daar zelf de financiële lasten moeten van dragen.

Simplistisch voorstel?

Het voorstel van dr. Moens passeerde niet onopgemerkt. Het zorgde voor grote titels in alle kranten, vooral aan Vlaamse krant. Meerdere betrokken partijen uit de sector lieten hun licht over het voorstel schijnen. "Het is niet eenvoudig de ligduur te verkorten", reageerde het Socialistische Ziekenfonds Solidaris. Het ziekenfonds wees op verschillende variabelen waarmee rekening moet gehouden worden bij deze rekenoefening. De situatie van hertogin Kate Middleton is op medisch noch sociaal vlak te vergelijken met de meeste andere bevallingen. Het Engels gezondheidszorgsysteem staat erg ver af van het Belgisch gezondheidsmodel. "De gemiddelde ziekenhuisopname duurt er inderdaad 1,5 dag, maar men zorgt er wel voor een goede thuisopvolging. De verblijfsduur in België -zelfs al is die de hoogste van Europa- is vergelijkbaar met die in andere landen die een vergelijkbaar gezondheidszorgsysteem hebben (Frankrijk, Groothertogdom Luxemburg)", analyseert Yolande Husden, adviserend arts bij Solidaris. "De aangehaalde besparingen zijn in elk geval overtrokken omdat er geen rekening wordt gehouden met de transfer van kosten naar andere sectoren (thuisverzorging) en met het huidige systeem van ziekenhuisfinanciering. De materniteit is een omgeving waar zorg verleend wordt aan de moeder en aan de pasgeborene (inbegrepen preventieve zorg zoals opsporing van metabole aandoeningen en de opsporing van doofheid)". Het Socialistisch Ziekenfonds Solidaris vreest dat het voorstel van dr. Moens, als men er geen grenzen aan stelt, zal leiden tot een geneeskunde met twee snelheden en zo de ongelijkheid in de zorg zal doen toenemen. "Het voorstel heeft geen gevolgen voor ziekenhuizen waar het aantal niet-gerechtvaardigde keizersneden hoog ligt en zou zelfs kunnen leiden tot een toename van deze praktijken."

Zorgtraject

De vaststelling van een 'normale' verblijfsduur op de materniteit is een piste die momenteel geanalyseerd wordt door de task force van het Riziv die opgericht werd om besparingen te realiseren. Voor het ziekenfonds Solidaris kan een inkorting van de verblijfsduur op de materniteit uitsluitend doorgevoerd worden indien het samengaat met invoering van een zorgtraject 'bevalling'. Dat zorgtraject garandeert de continuïteit van de zorg ook in de thuissituatie en moet een garantie vormen voor een gelijke zorgkwaliteit voor alle vrouwen.

N-VA-senator Elke Sleurs van haar kant vindt dat op een grondige manier moet bestudeerd worden of het mogelijk is de verblijfsduur in het ziekenhuis te verlagen na een bevalling via vaginale weg. De gynaecologe diende in juni een resolutie in over de de verschillen in kwaliteit tussen een verblijf van korte en een verblijf van lange duur. Ze pleit voor de oprichting geïntegreerde zorg waarbij gynaecologen en vroedvrouwen complementair werken en waarbij rekening gehouden wordt met de moeilijkheidsgraad van de bevalling. Dat biedt zwangere vrouwen de mogelijkheid te bevallen in een polikliniek en vervolgens kwaliteitsvolle thuiszorg te genieten. De vereniging van vroedvrouwen (Belgian Midwives Association) verklaarde klaar te staan om op een adequate manier zorg te verlenen aan Belgische vrouwen die beslissen minder lang in het ziekenhuis te verblijven. "De vermindering van de kosten die voortvloeien uit een verkorting van de verblijfsduur kan gigantisch zijn en deze gegevens moeten op een correcte manier geanalyseerd worden door de wetgevende macht", vat de vereniging van vroedvrouwen samen. De organisatie wil actief meewerken aan de uitwerking hiervan. Binnen enkele maanden zal het voorstel van dr. Moens ongetwijfeld opnieuw op de onderhandelingstafel weerkeren. 

(1) Cijfers 2012 van de OESO.

Bron: De Specialist, 28 augustus 2013