Vrouwenkracht is Vredesmacht

Op zaterdag 31 oktober 2015 vond in Ieper de internationale conferentie "Vrouwenkracht is vredesmacht" plaats. Op de vooravond van de conferentie verwelkomde het stadsbestuur van Ieper de internationale sprekers, de vertegenwoordigers van de Vrouwenorganisaties en staatssecretaris voor Gelijke Kansen Elke Sleurs voor de officiële ondertekening van de Vredesverklaring "Nooit meer Oorlog, herinneren om te ontwapenen. Vrouwenkracht is vredesmacht".

Elke gaf er deze toespraak:

Meneer de burgemeester,
Dames en heren,

De oorlog heeft geen vrouwelijk gezicht. Zo luidt de titel van de debuutroman van Svetlana Alexijevitsj, die eerder deze maand de Nobelprijs Literatuur heeft gekregen. Haar roman handelt over de vrouwen in het Rode Leger en hun ontberingen in oorlogstijden.

De oorlog heeft geen vrouwelijk gezicht. De oorlog heeft ook geen vrouwelijke naam. Wij stonden zonet onder de Menenpoort. In de poort staan de namen gebeiteld van 54.896 mensen, bijna exclusief mannen.

Toch zijn vrouwen evengoed slachtoffer van het oorlogsgeweld.

Ik denk aan de vrouwen die vandaag onnoemelijk lijden onder het juk van de terreurgroep Islamitische Staat in Syrië.

Ik denk aan de vrouwen die vandaag op de vlucht zijn, ergens in Europa, en vannacht zullen slapen in een vluchtelingenkamp, waar de hoop op morgen zich al te vaak vertaalt als wanhoop.

Ik denk aan de vrouwen die in de kampen van het voormalige Joegoslavië verkracht werden.
Ik denk aan de vrouwen die tijdens de genocide in Ruanda op beestachtige wijze verminkt werden.

Ik denk aan de joodse vrouwen en meisjes die in de nazi-concentratiekampen vergast zijn.

Ik denk aan de miljoenen jonge vrouwen die door oorlogsgeweld weduwe zijn geworden en in armoedige omstandigheden hun zonen en dochters opvoeden in de hoop hen toch nog een gelukkig leven te schenken.

Voor al deze vrouwen staan wij hier vanavond. Voor al deze vrouwen willen wij het opnemen. We kunnen het voor hen opnemen door hen te gedenken. In de periode 2014-2018 herdenken we hier, in dit land en meer bepaald hier in Ieper, met tal van evenementen en plechtigheden de wapenfeiten en slachtpartijen van de Eerste Wereldoorlog. Herdenkingen zijn in eerste instantie een manier om de herinnering aan slachtoffers van oorlogen en conflicten in ere te houden, om nederig respect en dankbaarheid te betuigen aan al wie tijdens de oorlogen geleden heeft.

Maar gedenken mag niet volstaan. Vandaag moeten we niet alleen oog hebben voor het verleden, maar evenzeer voor het heden en de toekomst. Vandaag zijn conflictpreventie en vredesopvoeding meer dan ooit nodig. Als we het voor al de vrouwen die slachtoffer zijn van oorlogs- en ander geweld écht willen opnemen, moeten we actie ondernemen.

Op 31 oktober 2000, morgen exact 15 jaar geleden, nam de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties unaniem Resolutie 1325 aan. Ten grondslag hiervan lag de bezorgdheid van de VN over het lot van burgers in gewapende conflicten, en vooral vrouwen en kinderen. Zij worden immers meer en meer geviseerd door de strijdende partijen.

Even belangrijk was de erkenning door de Veiligheidsraad dat vrouwen een belangrijke rol kunnen spelen in het voorkomen en in de oplossing van conflicten. En dat op alle niveaus. De resolutie handelt bijvoorbeeld over de participatie van vrouwen in internationale vredesmissies en het aanstellen van vrouwen tot Speciaal Gezant van de secretaris-generaal van de VN. Bij onderhandelingen en de uitvoering van vredesakkoorden moet worden gedacht aan de speciale noden van vrouwen en meisjes in het conflict, moeten vredesinitiatieven van lokale vrouwen gesteund worden en de mensenrechten van vrouwen en meisjes gerespecteerd.

Resolutie 1325 dringt ook bij de lidstaten aan op een grotere vertegenwoordiging van vrouwen op alle beslissingsniveaus. De redenering daarbij is dat een verhoogde politieke participatie van vrouwen resulteert in een betere onderhandelingswijze, een beter onderhandelingsresultaat, beter bestuur en een betere conflictbeheersing. En dus uiteindelijk leidt tot meer vrede en veiligheid.

In uitvoering van resolutie 1325 heeft België een nationaal actieplan uitgewerkt inzake “Vrouwen, Vrede en Veiligheid”. Het huidige nationaal actieplan loopt af eind 2016. Ik kan u nu al zeggen dat ik bezig ben met de voorbereiding van een nieuw nationaal actieplan ter zake. Vrede stichten zie ik immers als een actief gegeven. Vrede is een opdracht. Ook voor ons, vrouwen. Het is mijn betrachting om met dat nieuwe nationaal actieplan vrede en gerechtigheid hoger op de agenda te zetten.

Maar ook buiten de context van oorlogsgeweld zijn vrouwen slachtoffer van geweld. Als staatssecretaris voor Gelijke Kansen wil ik dit thema een centralere plaats geven in het maatschappelijk debat. Dit jaar bijvoorbeeld hebben we hard gewerkt aan het nationaal actieplan ter bestrijding van alle vormen van gendergerelateerd geweld 2015-2019. Dat actieplan wordt op 25 november, de internationale dag tegen geweld op vrouwen, gelanceerd. Ik mag u nu reeds zeggen dat er voor het eerst een luik ter bestrijding van seksueel geweld aan het plan is toegevoegd. Het actieplan schrijft zich tevens in de logica in van het Verdrag van de Raad van Europa ter bestrijding van alle vormen van geweld tegen vrouwen en partnergeweld, het CAHVIO. Aan dat Verdrag heeft de Ministerraad van 24 juli jongstleden zijn goedkeuring tot ratificatie gegeven. Het CAHVIO moet dus enkel nog door het federaal parlement goedgekeurd worden, alvorens België kan overgaan tot de ratificatie ervan. Ik engageer mij dan ook ten volle om aan alle gevraagde verplichtingen van het CAHVIO te voldoen.

Dames en heren,

15 jaar geleden heeft de Veiligheidsraad van de VN Resolutie 1325 gestemd. België is altijd een groot voorstander en pleitbezorger van deze resolutie geweest. Tot tweemaal toe is dit land het slagveld geworden van een gruwelijke wereldoorlog. Wij hebben gezien waartoe oorlog leidt. We hebben gezien hoe oorlogen verschrikkelijk veel slachtoffers maken, mannen, vrouwen en kinderen.

Waar ooit oorlog woedde, heerst nu gelukkig vrede. Nu ligt nog een historische taak voor ons: wij, vrouwen en mannen van dit land, moeten ons blijven inzetten om de vrede te promoten. Wij moeten de vrede bewaren waar al vrede heerst en vrede brengen waar oorlog woedt.

Dat is de ware betekenis van Resolutie 1325.

Dat is de ware betekenis van de Vredesverklaring die wij hier vandaag onderschrijven.

Dat is de ware betekenis van” Nooit meer oorlog”.

Ik dank u voor uw aandacht.

Elke Sleurs